Bulgaristan Üniversiteleri YÖK Denkliği

Polonya, Macaristan, Çekya, Litvanya, Yunanistan, Letonya vb. AB ülkeleri üniversitelerinden mezun olanların YÖK denklik süreci ne şekilde işliyor ise bir AB ülkesi olan Bulgaristan mezunlarının da YÖK denklik süreci aynı şekilde işler.

YÖK, denklik başvurusu yapanların denklik sürecinde mezun olunan ülkeleri esas almaz. YÖK, Yurtdışı Yükseköğrenim Diplomaları Tanıma Yönetmeliğini esas alır.

Dolayısıyla Bulgaristan üniversitelerinin YÖK denkliği var mı sorusu doğru bir soru değildir. Dikkat ederseniz YÖK'ün tanıma ve denklik yönetmeliği de herhangi bir ülke ismi ile başlamaz, yurtdışı kelimesi ile başlar!

Bulgaristan’da üniversite okumak için ÖSYM sınavlarına girmek mecburi mi?

Hayır. YÖK tarafından tanınan bir Bulgar üniversitesinde başvuru ve kabul şartlarını sağladığınız takdirde üniversite eğitiminize başlayabilirsiniz. Ancak denklik başvurunuz YÖK Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği ve yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenir.

Bulgaristan üniversitelerinin YÖK tanınırlığı var mıdır?

Evet, Bulgaristan üniversitelerinin YÖK tanınırlıkları vardır. Mezuniyet sonrası kamuda görev alacak ve denklik talebi olacakların denklik başvurusu YÖK Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği ve yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenir.

Bulgaristan üniversite mezunları YÖK’ten denklik alabilir mi?

YÖK'ün Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma Yönetmeliğine istinaden denklik başvurusunda bulunan kişilerin mezun oldukları bölüme istinaden farklı tanıma ve denklik süreçleri yürütülür.

Mart 2024 yılında yönetmelikte yapılan düzenlemeleri şu şekilde özetleyebiliriz:

BULGARİSTAN TIP, DİŞ HEKİMLİĞİ, ECZACILIK YÖK DENKLİĞİ

A. Yurtdışında tıp, diş hekimliği, eczacılık bölümlerinde eğitim almayı planlayanlar Türkiye'de yapılan üniversite sınavında devlet ya da vakıf üniversitelerine yerleşecek puanları aldılar ise YÖK tarafından tanınan herhangi (eğitim alınan üniversitenin dünya sıralamalarına bakılmaksızın) bir AB üniversitesinde öğrenim görebilir ve mezun olduklarında denklik alabilirler.

B. Yurtdışında tıp, diş hekimliği, eczacılık bölümlerinde eğitim almayı planlayanlar Türkiye'de yapılan üniversite sınavında devlet ya da vakıf üniversitelerine yerleşecek puanları alamadılar ise (ya da hiç üniversite sınavına girmediler ise) YÖK tarafından tanınan bir üniversitede eğitime başladıkları sene, YÖK tarafından kabul edilen dört derecelendirme kuruluşlarının en az ikisinin sıralamasında eğitime başladıkları üniversite aynı anda ilk bin üniversite arasında ise bu üniversite mezunları YÖK denklik başvurusu hakkı elde ederler ve denklik alabilirler.

*Yukarıdaki bilgileri esas alarak gelelim başlıktaki soruya: Bulgaristan üniversite mezunları YÖK'den denklik alabilir mi?

Soruda kastedilen mezunlar tıp, diş hekimliği, eczacılık bölümleri mezunları ise B maddesindeki kritere göre Bulgaristan tıp, diş hekimliği, eczacılık mezunları YÖK denklik başvurusu hakkına sahip değildirler.

Öğrenciler, Bulgaristan'da bu bölümlerde öğrenim görürler iken bu kriter değişir, mezunlara YÖK denklik hakkı verirler, vermezler. Şimdilik bunu kestirme şansımız yok!

O yüzden, mevcut denklik yönetmeliğine rağmen ben 2025 yılında Bulgaristan'da tıp, diş hekimliği ya da eczacılık okumaya başlayacağım diyenlerin önünde dört ihtimal var:

Mezuniyet sonrası YÖK denkliği almayı düşünmüyorum çünkü Avrupa'da bir kariyer ve yaşam planlıyorum.
Bulgaristan tıp diplomam tüm Avrupa'da geçerli. Dolayısıyla hazırlık eğitimi artı tıp eğitimi artı uzmanlık derken 9-10 yıllık bir süreçten bahsediyoruz. Bu süre zarfında elbette anayasal hakkım olan denklik başvurusu yapma imkanı tarafıma illa ki tanınır.
Bu sene Bulgaristan'da hazırlık eğitimi alırım, sonraki yıl da YÖK denkliği olan diğer Avrupa Tıp Fakültelerinde eğitim alırım.
Bu sene Bulgaristan'da hazırlık eğitimi alırım, bir yıl tıp fakültesinde okurum ve akabinde YÖK denkliği olan diğer Avrupa Tıp Fakültelerine yatay geçiş yaparım.

BULGARİSTAN VETERİNERLİK EĞİTİMİ YÖK DENKLİĞİ

Bulgaristan'da veterinerlik eğitimi alanların diplomaları tüm Avrupa Birliğinde, İngiltere ve Amerika'da geçerlidir. Peki, Türkiye'de?

Bulgaristan'da veterinerlik eğitimi veren fakülteler EAEVE akreditasyonuna sahiptir. Dolayısıyla Bulgaristan veterinerlik mezunları YÖK Yurtdışı Yükseköğrenim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğine istinaden denklik başvurusu yapabilir ve denklik alabilirler. Denklik verilmesi için YÖK tarafından STS mi uygulanacağını, fark dersleri vermeleri mi talep edileceği ya da staj yapmaları mı isteneceği mezunların denklik başvuru sonrası öğrenebilecekleri bir durumdur.

BULGARİSTAN MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ

Bulgaristan'da mühendislik eğitimi alanların diplomaları tüm Avrupa Birliğinde, İngiltere ve Amerika'da geçerlidir. Peki, Türkiye'de?

Bulgaristan'da mühendislik eğitimi veren üniversiteler YÖK tanınan üniversiteler listesindedir. Dolayısıyla Bulgaristan mühendislik mezunları YÖK Yurtdışı Yükseköğrenim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğine istinaden denklik başvurusu yapabilir ve denklik alabilirler. Denklik verilmesi için YÖK tarafından STS mi uygulanacağını, fark dersleri vermeleri mi talep edileceği ya da staj yapmaları mı isteneceği mezunların denklik başvuru sonrası öğrenebilecekleri bir durumdur.

BULGARİSTAN PSİKOLOJİ EĞİTİMİ YÖK DENKLİĞİ

Bulgaristan'da psikoloji eğitimi alanların diplomaları tüm Avrupa Birliğinde, İngiltere ve Amerika'da geçerlidir. Peki, Türkiye'de?

Bulgaristan'da psikoloji eğitimi veren üniversiteler YÖK tanınan üniversiteler listesindedir. Dolayısıyla Bulgaristan psikoloji mezunları YÖK Yurtdışı Yükseköğrenim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğine istinaden denklik başvurusu yapabilir ve denklik alabilirler.

BULGARİSTAN İKTİSADİ BİLİMLER EĞİTİMİ YÖK DENKLİĞİ

Bulgaristan'da iktisadi bilimlerde eğitim alanların diplomaları tüm Avrupa Birliğinde, İngiltere ve Amerika'da geçerlidir. Peki, Türkiye'de?

Bulgaristan'da iktisadi bilimler eğitimi veren üniversiteler YÖK tanınan üniversiteler listesindedir. Dolayısıyla Bulgaristan iktisadi bilimler/finans mezunları YÖK Yurtdışı Yükseköğrenim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğine istinaden denklik başvurusu yapabilir ve denklik alabilirler.

Bulgaristan mezunlarının YÖK diploma denklik süreci nasıl işlemektedir?

1) Başvuru işlemleri

a) Ön Başvuru: Başvuru sahibi, e-Devlet veya YÖK-Denklik web sayfası üzerinden denklik ön başvurusunda bulunur.

b) Başvuru ve Evrak Kontrolü: Yapılan ön başvurunun ardından başvuru sahibinin kendisi veya resmî vekâletnameye sahip vekili tarafından hazırlanan başvuru evrakı, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığına getirilir, evrak sistem üzerinden birebir kontrol edilerek başvuru tamamlanır. Kontrolü tamamlanarak “Görüldü" kaşesi vurulmak suretiyle belge asılları başvuru sahiplerine veya resmi vekaletnameye sahip vekiline verilir.

c) DBYS Kaydı: Başvuru sahibinin, denklik başvurusuna ilişkin her işlemi görebilmesi için dosya, Denklik Bilgi Yönetim Sistemi'ne (DBYS) kaydedilir.

2) Ön inceleme işlemleri

a) Diploma Teyit İşlemleri: Yurtdışında bulunan yükseköğretim kurumundaki öğrenimin doğruluğunu teyit etmek için Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ilgili kurumlarla diploma teyit yazışması yapılır ve teyit bilgisinin gelmesi beklenir.

b) Yurt Dışı Kalış Süresinin Hesaplanması: Yurtdışında öğrenim gördüğü ülkede öğrenim süresince yurt dışındaki kalış süresi, Emniyet Genel Müdürlüğünden temin edilen veriler esas alınarak hesaplanır.

3) İnceleme işlemleri

Başvuru dosyası, içerik açısından şekli olarak incelenir (öğrenime dair kredi/saat sayısı, eş değer alan/bölüm vs.).

a) Bilim Alanı Danışma Komisyonu İncelemesi: Dosya, Bilim Alanı Danışma Komisyonuna sevk edilerek akademik yönden incelemesi yapılır.

b) Üniversite Görüşü: Gerektiği takdirde ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumundan akademik görüş talep edilebilir.

Ek Evrak Talebi: İnceleme aşamasında eksikliği tespit edilen evrakla ilgili olarak başvuru sahibine bildirimde bulunulup söz konusu eksik evrakın tamamlanması beklenebilir.

4) Kurul öncesi işlemler

a) Komisyon Raporunun Hazırlanması: İnceleme sonucunda, başvuru sahibinin denklik durumuna ilişkin Daire Başkanlığınca oluşturulan rapor Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Tanıma ve Denklik Komisyonuna sunulur.

b) Tanıma ve Denklik Komisyonu: Hazırlanan rapor ve başvuru dosyası Tanıma ve Denklik Komisyonu tarafından değerlendirilir ve Yükseköğretim Yürütme Kuruluna nihaî görüş bildirilir.

5) Kurul işlemleri

a) Yükseköğretim Yürütme Kurulu: Başvuru sahibinin denklik durumuna ilişkin nihaî karar veren kuruldur.

1) Kabul,

2) Ret,

3) Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SYBS).

yönünde karar verir.

YÖK tarafından bir üniversitenin tanınması ve YÖK denkliğinin olması ne demektir? Tanınma ve Denklik aynı şey midir?

Yurtdışında eğitim almaya karar veren öğrenci ve velilerin ilk aklına gelen soru “YÖK DENKLİĞİ VAR MI?” olur. YÖK denkliğiyle ilgili uygulamalara geçmeden önce, bu uygulamalarla ilgili genellikle karıştırılan iki önemli başlığı tanımlamak gerekiyor.

Tanıma

Tanıma kavramı, 05.12.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği" 3. maddesi k bendinde; "Diplomayı veren yurt dışı yükseköğretim kurumunun ve bu kurumun ilgili programının akademik derece vermeye yetkili olduğunun Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilmesi" olarak tanımlanmıştır.

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarını tanıma veya tanınmama haklı saklı olmakla ve ayrıntıları Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği ve yurtdışındaki Yükseköğretim Kurumları, Programları ve Derecelerinin Tanınmasına İlişkin Usul ve Esaslarda belirlenmekle birlikte temel olarak aşağıdaki hususların da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Yurtdışında yükseköğrenim görmek isteyen öğrencilerin, YÖK tarafından “tanınan" yükseköğretim kurumlarını e -Devletten görmeleri mümkündür. Bu husus, öğrencilerin mezun olduklarında denklik problemleri yaşamaması için son derece önemlidir.

Diplomayı veren yükseköğretim kurumunun ve eğitim programının;

1) Öncelikle faaliyet gösterdiği ülke yetkili makamlarınca diploma vermeye yetkili bir kurum olarak tanınması,

2) Akreditasyon ya da kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilmiş olması ve

3) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından da tanınması gerekmektedir.

Denklik

Yükseköğretim Kurulunca tanınan bir yurt dışı yükseköğretim kurumundan alınan ön lisans, lisans veya yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarınca verilen ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarına eşdeğerliğinin tespit edilmesidir.

Yurt dışındaki Yükseköğretim Kurumlarından alınacak diplomaların denklik işlemi ise 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 2880 sayılı kanunla değişik 7/p maddesi ve Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmesine dayanarak hazırlanan 05.12.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan " Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği " hükümleri, 5463 sayılı kanunla onaylanması uygun bulunan 11/4/1997 tarihli "Lizbon Sözleşmesi" ve " Yükseköğretim Yürütme ve Genel Kurul Kararları" hükümleri uyarınca yapılmaktadır.

Denklik İşlemleri

"Yurt dışındaki yükseköğretim kuruluşunun Kurulumuzca tanınması halinde denkliği talep edilen yükseköğretim programının eğitim düzeyi, mezuniyet için gereken ulusal kredi ve/veya AKTS toplamı, kazanılması gereken bilgi, beceri ve yetkinlik açısından Türk yükseköğretim programına eşdeğer olup olmadığı incelenerek yapılırken, Türk yükseköğretiminde aynı veya benzer bir program bulunmuyor ise eğitim düzeyi açısından Türk yükseköğretimine eşdeğer olup olmadığı" incelenmek suretiyle yapılmaktadır.

Türkiye üniversitelerinden Bulgaristan üniversitelerine yatay geçiş yaptığımda ve mezun olduğumda denklik alabilir miyim?

Kesinlikle denklik alırsınız. YKS sonucunuz ile bir Türkiye üniversitesinden kabul edilip eğitim aldığınızdan dolayı eğitiminizi Bulgaristan’a transfer etseniz bile mezuniyet sonrası direk denklik alır, herhangi bir STS’ye tabi olmazsınız.

Mezuniyet sonrası denklik almam şart mı?

Şayet kamu görevinde bulunmayı düşünmüyorsanız veya herhangi bir AB ülkesinde çalışmayı düşünüyorsanız denklik almak zorunda değilsiniz.

Bulgaristan diplomaları diğer Avrupa ülkeleri veya Amerika’da geçerli mi?

Evet. Bulgaristan üniversite diplomaları diğer Avrupa ülkelerinde ve Amerika’da geçerlidir.

Bologna Süreci Nedir?

Bologna Süreci, 2010 yılına kadar Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir Avrupa reform sürecidir. Pek çok uluslararası kuruluşun işbirliği ile Türkiye'nin de dahil olduğu 47 üye ülke tarafından oluşturulan ve sürdürülen, alışılmışın dışında bir süreçtir. Bologna Sürecinin oluşturmayı hedeflediği Avrupa Yükseköğretim Alanı içerisinde yer alan ülke vatandaşları, yükseköğrenim görmek ya da çalışmak amaçları ile Avrupa’da kolayca dolaşabileceklerdir. Avrupa, gerek yükseköğretim ve gerekse iş imkanları açısından dünyanın diğer bölgelerinden kişiler tarafından tercih edilecek hale getirilecektir. Avrupa Yükseköğretim Alanında gerçekleşmesi arzulanmayan tek şey, üye ülkelerin eğitim sistemlerinin tek tip yükseköğretim sistemi haline getirilmesidir. Avrupa Yükseköğretim Alanında hedeflenen, çeşitlilik ile birlik arasında bir denge kurulmasıdır. Amaç, yükseköğretim sistemlerinin kendilerine özgü farklılıkları korunarak birbirleriyle karşılaştırılabilir ve uyumlu hale getirilmesinden ibarettir. Bu şekilde, bir ülkeden ya da yükseköğretim sisteminden diğerine geçiş kolaylaşması ve böylece öğrenciler ve öğretim görevlilerin hareketliliği ve istihdamının artırılması planlanmaktadır.